ایمونوتراپی روش جدیدی برای درمان سرطان

ایمونوتراپی (Immunotherapy) یک رویکرد نوین در درمان سرطان است که با تقویت سیستم ایمنی خود بیمار، به آن کمک می‌کند تا سلول‌های سرطانی را شناسایی کرده و از بین ببرد. این روش برخلاف شیمی‌درمانی که مستقیماً سلول‌های سرطانی را هدف قرار می‌دهد، بر مکانیسم‌های دفاعی بدن تمرکز دارد.

داروهای ایمونوتراپی انواع مختلفی دارند که هر کدام به شیوه خاصی عمل می‌کنند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین دسته‌های داروهای ایمونوتراپی و مثال‌هایی از آن‌ها اشاره می‌شود:

1. مهارکننده‌های نقاط بازرسی ایمنی (Immune Checkpoint Inhibitors – ICIs)

این داروها با مسدود کردن پروتئین‌هایی که مانع از حمله سیستم ایمنی به سلول‌های سرطانی می‌شوند (نقاط بازرسی)، “ترمز” سیستم ایمنی را آزاد می‌کنند و به آن اجازه می‌دهند تا سلول‌های سرطانی را شناسایی و از بین ببرد.

مهارکننده‌های PD-1 (Programmed Cell Death Protein 1):

• نیوولوماب (Nivolumab – Opdivo)
• پمبرولیزوماب (Pembrolizumab – Keytruda)
• سمیپلیماب (Cemiplimab – Libtayo)

مهارکننده‌های PD-L1 (Programmed Cell Death Ligand 1):

• آتزولیزوماب (Atezolizumab – Tecentriq)
• دوروالوماب (Durvalumab – Imfinzi)
• آولوماب (Avelumab – Bavencio)

مهارکننده‌های CTLA-4 (Cytotoxic T-Lymphocyte-Associated Protein 4):

ایپیلیموماب (Ipilimumab – Yervoy)

مهارکننده‌های LAG-3 (Lymphocyte-Activation Gene 3):

رلاتلیماب (Relatlimab) – (معمولاً در ترکیب با نیوولوماب به نام Opdualag استفاده می‌شود)

2. آنتی‌بادی‌های مونوکلونال (Monoclonal Antibodies – mAbs)

اینها پروتئین‌هایی هستند که در آزمایشگاه ساخته شده و می‌توانند به طور خاص به مولکول‌های خاصی در سطح سلول‌های سرطانی یا سلول‌های ایمنی متصل شوند و آن‌ها را هدف قرار دهند. برخی از آن‌ها شامل:

• ریتوکسیماب (Rituximab – Rituxan):برای لنفوم غیرهاجکین و لوسمی لنفاتیک مزمن.
• تراستوزوماب (Trastuzumab – Herceptin): برای سرطان سینه و معده با بیان بالای HER2. (این دارو یک درمان هدفمند نیز محسوب می‌شود.)
• آدو-تراستوزوماب امتانسین (Ado-Trastuzumab Emtansine – Kadcyla):یک آنتی‌بادی کونژوگه با دارو (ADC) که تراستوزوماب را با یک داروی شیمی‌درمانی ترکیب می‌کند.

3. درمان‌های سلولی (Cellular Therapies)

این درمان‌ها شامل برداشتن سلول‌های ایمنی از بدن بیمار، اصلاح آن‌ها در آزمایشگاه برای افزایش توانایی مبارزه با سرطان، و سپس بازگرداندن آن‌ها به بدن بیمار است.

درمان با سلول T گیرنده آنتی‌ژن کایمریک (CAR T-cell Therapy):

تیزاگنلکلوسل (Tisagenlecleucel – Kymriah)
آکسی‌کبتان سیلوولوسل (Axicabtagene Ciloleucel – Yescarta)
برکسیلوسل (Brexucabtagene Autoleucel – Tecartus)
لیزو-سل (Lisocabtagene Maraleucel – Breyanzi)
ایدو-سل (Idecabtagene Vicleucel – Abecma)

درمان با لنفوسیت‌های نفوذکننده به تومور (Tumor-Infiltrating Lymphocyte – TIL Therapy):

لیفیلوکل- (Lifileucel) (در حال حاضر برای ملانوم متاستاتیک تایید شده است).

4. سیتوکین‌ها (Cytokines)

اینها پروتئین‌هایی هستند که به عنوان پیام‌رسان بین سلول‌ها عمل می‌کنند و می‌توانند پاسخ ایمنی را تحریک کنند.

اینترلوکین-2 (Interleukin-2 – Aldesleukin – Proleukin):** برای ملانوم و سرطان کلیه.
اینترفرون آلفا (Interferon Alfa):** برای برخی از انواع سرطان‌ها مانند ملانوم.

 5. واکسن‌های سرطان (Cancer Vaccines)

این واکسن‌ها به سیستم ایمنی آموزش می‌دهند که سلول‌های سرطانی را شناسایی کرده و به آن‌ها حمله کند.

سیپولوسل-تی (Sipuleucel-T – Provenge): برای سرطان پروستات.
BCG (Bacillus Calmette-Guérin): یک باکتری زنده ضعیف شده که برای سرطان مثانه در مراحل اولیه استفاده می‌شود.

6. ویروس‌های انکولیتیک (Oncolytic Viruses)

اینها ویروس‌هایی هستند که به طور خاص مهندسی شده‌اند تا سلول‌های سرطانی را آلوده کرده و از بین ببرند، و در عین حال سیستم ایمنی را نیز برای حمله به سرطان تحریک کنند.

تالیماژن لاهرپارپوک (Talimogene Laherparepvec – Imlygic – T-VEC): برای ملانوم.

 لیست بالا جامع نیست و داروهای ایمونوتراپی جدید به سرعت در حال توسعه و تایید شدن هستند. انتخاب داروی مناسب به نوع و مرحله سرطان، وضعیت کلی بیمار و سایر عوامل بستگی دارد. مشاوره با پزشک متخصص انکولوژی برای تعیین بهترین رویکرد درمانی ضروری است.