سرطان زبان
سرطان زبان نوعی از سرطان سر و گردن است که از رشد سلول‌های غیرطبیعی روی زبان شروع می‌شود. زبان، عضوی حیاتی است که از گلو تا دهان امتداد دارد و با عضلات و اعصاب خود به ما در صحبت کردن، بلعیدن و چشیدن کمک می‌کند.
باید بدانید که سرطان زبان بسته به محلی که در آن آغاز می‌شود، متفاوت است. اگر در قسمت جلوی زبان (درون دهان) شروع شود، به آن «سرطان زبان دهانی» می‌گویند. این نوع سرطان اغلب زودتر تشخیص داده می‌شود، زیرا به راحتی توسط دندانپزشک یا پزشک قابل مشاهده است و علائم اولیه آن نیز سریع‌تر بروز می‌کند.
دکتر احسان کرباسی، متخصص درمان سرطان.
برای مشاوره و رزرو نوبت همین حالا با شماره 02188627420تماس بگیرید.
اما اگر سرطان در قسمت انتهایی زبان (در گلو) شروع شود، «سرطان زبان اوروفارنکس» نامیده می‌شود. این نوع سرطان ممکن است برای مدتی بدون علامت باقی بماند و تشخیص آن دشوارتر است. معمولاً زمانی کشف می‌شود که به غدد لنفاوی گردن گسترش یافته باشد.
سرطان چیست به زبان ساده
برای تغییر این متن بر روی دکمه ویرایش کلیک کنید. لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است.
علائم و نشانه‌های سرطان زبان
در مراحل اولیه، ممکن است سرطان زبان هیچ علامتی نداشته باشد و تنها در معاینات معمول دندانپزشکی یا پزشکی شناسایی شود. با این حال، با پیشرفت بیماری، علائم زیر می‌توانند ظاهر شوند:
- زخم یا توده روی زبان: یک زخم یا توده که برای مدت طولانی از بین نمی‌رود، اغلب اولین نشانه سرطان زبان در دهان است.
- توده‌های گردن: در سرطان زبان اوروفارنکس، اولین نشانه ممکن است تورم غدد لنفاوی در گردن باشد.
- لکه های قرمز یا سفید: وجود لکه‌های غیرعادی روی زبان یا پوشش داخلی دهان.
- سایر علائم: گلو درد مزمن، احساس گیر کردن چیزی در گلو، بی‌حسی در دهان، مشکل یا درد هنگام جویدن و بلعیدن، و تغییر صدا از دیگر علائم احتمالی هستند.
علائم سرطان زبان عکس
عوامل خطر و دلایل ابتلا به سرطان زبان
سرطان زبان زمانی رخ می‌دهد که تغییراتی در DNA سلول‌های سالم ایجاد می‌شود که باعث رشد بی‌رویه آن‌ها می‌گردد. برخی از عوامل، این تغییرات را تحریک کرده و خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهند:
- مصرف دخانیات: اصلی‌ترین عامل خطر برای سرطان زبان، مصرف هر نوع دخانیات از جمله سیگار، سیگار برگ و تنباکوی جویدنی است.
- مصرف الکل: نوشیدن مکرر و سنگین الکل، به خصوص در ترکیب با دخانیات، خطر را به شدت افزایش می‌دهد.
- ویروس پاپیلومای انسانی (HPV): در سال‌های اخیر، ارتباط سرطان زبان اوروفارنکس با HPV بیشتر شده است. خوشبختانه، سرطان‌های مرتبط با HPV معمولاً بهتر به درمان پاسخ می‌دهند.
- جنسیت و سن: مردان و افراد بالای ۴۵ سال بیشتر در معرض خطر هستند، که ممکن است به دلیل نرخ بالاتر مصرف دخانیات و الکل در این گروه‌ها باشد.
- بهداشت ضعیف دهان: عدم رعایت بهداشت دهان و دندان می‌تواند در بروز سرطان زبان نقش داشته باشد.
پیشگیری و کاهش خطر ابتلا به سرطان زبان
اگرچه نمی‌توان به طور کامل از سرطان زبان پیشگیری کرد، اما با رعایت برخی نکات می‌توان خطر ابتلا به آن را به میزان قابل توجهی کاهش داد:
- ترک دخانیات: اگر سیگار می‌کشید، برای ترک آن با پزشک خود مشورت کنید.
- کاهش مصرف الکل: در صورت مصرف الکل، آن را به میزان متوسط و محدود نگه دارید.
- واکسن HPV: در مورد واکسن HPV و مناسب بودن آن برای خودتان با پزشک صحبت کنید، زیرا این واکسن می‌تواند از سرطان‌های مرتبط با HPV پیشگیری کند.
- معاینات منظم دندانپزشکی: معاینات منظم به دندانپزشک شما این امکان را می‌دهد که علائم اولیه سرطان یا تغییرات پیش‌سرطانی را در دهان شما شناسایی کند.
در صورت مشاهده هر یک از علائم نگران‌کننده، حتماً برای معاینه و تشخیص به موقع به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید.
تشخیص سرطان زبان
سرطان زبان معمولاً در معاینات معمول پزشکی، دندانپزشکی یا توسط سایر اعضای تیم درمانی کشف می‌شود. برای تشخیص قطعی این بیماری از مجموعه‌ای از آزمایش‌ها و روش‌ها استفاده می‌شود که بهترین گزینه برای هر فرد به سابقه پزشکی و علائم او بستگی دارد. روش‌های تشخیص سرطان زبان عبارتند از:
معاینه دهان و گلو: در معاینه فیزیکی، پزشک دهان، گلو و گردن را بررسی کرده و وجود هرگونه توده روی زبان یا غدد لنفاوی متورم در گردن را چک می‌کند.
استفاده از دوربین کوچک برای بررسی گلو: این روش که آندوسکوپی نام دارد، از یک لوله نازک با نور و دوربین استفاده می‌کند. لوله از بینی وارد شده و تا گلو پایین می‌رود تا علائم سرطان را در دهان و گلو مشاهده کند و ببیند آیا سرطان به سایر قسمت‌های گلو، مانند حنجره، گسترش یافته است یا خیر.
نمونه‌برداری (بیوپسی): این تنها راه قطعی برای تأیید سرطان است. در این روش، نمونه‌ای از بافت مشکوک روی زبان گرفته می‌شود و به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. در آزمایشگاه، نمونه‌ها برای بررسی وجود سلول‌های سرطانی و همچنین وجود ویروس HPV مورد آزمایش قرار می‌گیرند.
تصویربرداری: برای تعیین اندازه و محل دقیق سرطان، از روش‌های تصویربرداری مانند رادیوگرافی، سی‌تی اسکن، امآرآی و پت اسکن استفاده می‌شود. در برخی موارد، ممکن است برای معاینه گلو از رادیوگرافی با باریوم استفاده شود یا با سونوگرافی غدد لنفاوی گردن از نظر وجود سرطان بررسی شوند.
درمان سرطان زبان
درمان سرطان زبان معمولاً شامل جراحی است که با پرتودرمانی (رادیوتراپی)، شیمی‌درمانی یا ترکیبی از هر دو دنبال می‌شود. تیم درمانی شما با در نظر گرفتن عواملی مانند محل و سرعت رشد سرطان، مرحله بیماری، گسترش آن به سایر نقاط بدن، سن و وضعیت کلی سلامتی شما، یک برنامه درمانی شخصی‌سازی‌شده ارائه خواهد داد.
جراحی برای سرطان زبان:
جراحی متداول‌ترین روش درمانی است و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
برداشتن بخشی یا تمام زبان (گلسکتومی): در این جراحی، جراح تومور سرطانی و بخشی از بافت سالم اطراف آن را برمی‌دارد تا مطمئن شود تمام سلول‌های سرطانی از بین رفته‌اند. میزان برداشته شدن زبان به اندازه سرطان بستگی دارد و ممکن است باعث مشکلاتی در صحبت کردن و بلع شود که با فیزیوتراپی و توانبخشی بهبود می‌یابند. برای دسترسی به سرطان در پشت زبان، از جراحی رباتیک ترانس‌اورال (Transoral Robotic Surgery) استفاده می‌شود.
برداشتن غدد لنفاوی گردن (Neck Dissection): اگر سرطان به غدد لنفاوی گسترش یافته باشد، جراح برای برداشتن آن‌ها یک برش در گردن ایجاد می‌کند. حتی اگر نشانه‌ای از گسترش سرطان وجود نداشته باشد، ممکن است برای احتیاط و بررسی بیشتر، بخشی از غدد لنفاوی برداشته شوند.
جراحی ترمیمی (Reconstructive Surgery): در صورتی که در جراحی، بخش‌هایی از صورت، فک یا گردن برداشته شده باشد، ممکن است از جراحی ترمیمی برای بازسازی این نواحی استفاده شود.
پرتودرمانی سرطان زبان:
پرتو درمانی از پرتوهای پرانرژی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. این روش ممکن است درمان اصلی باشد یا پس از جراحی برای از بین بردن سلول‌های باقی‌مانده استفاده شود.
شیمی‌درمانی سرطان زبان:
با استفاده از داروهای قوی، سلول‌های سرطانی را از بین می‌برد. شیمی درمانی ممکن است قبل یا بعد از جراحی و گاهی همزمان با پرتودرمانی برای افزایش اثربخشی آن به کار رود.
درمان هدفمند سرطان زبان:
درمان هدفمند روش از داروهایی استفاده می‌کند که مواد شیمیایی خاصی را در سلول‌های سرطانی مورد هدف قرار می‌دهند و باعث مرگ آن‌ها می‌شوند. این درمان معمولاً برای سرطان‌هایی استفاده می‌شود که عود کرده‌اند یا گسترش یافته‌اند.
ایمونوتراپی سرطان زبان:
ایمونوتراپی با تقویت سیستم ایمنی بدن، به آن کمک می‌کند تا سلول‌های سرطانی را شناسایی و از بین ببرد. این روش درمانی معمولاً برای سرطان‌های پیشرفته که به سایر درمان‌ها پاسخ نداده‌اند، استفاده می‌شود.
آزمایشات بالینی (Clinical Trials): این مطالعات، درمان‌های جدید را بررسی می‌کنند و فرصتی برای استفاده از جدیدترین روش‌های درمانی فراهم می‌کنند.
سرطان زبان و غدد لنفاوی
سرطان زبان اغلب به غدد لنفاوی گردن گسترش می‌یابد، زیرا این غدد نقش مهمی در فیلتر کردن مایعات از ناحیه دهان دارند. هنگامی که سلول‌های سرطانی از تومور اصلی در زبان جدا می‌شوند، می‌توانند از طریق سیستم لنفاوی به این غدد منتقل شوند. به همین دلیل، در مراحل تشخیص و درمان سرطان زبان، بررسی غدد لنفاوی گردن برای تعیین میزان گسترش بیماری و انتخاب بهترین روش درمانی، حیاتی است.
زردی زبان و سرطان
زردی زبان به ندرت نشانه سرطان است و معمولاً به دلایلی مانند بهداشت ضعیف دهان، مصرف برخی غذاها یا سیگار کشیدن ایجاد می‌شود. با این حال، اگر این زردی با علائم دیگری مانند زخم‌های مزمن، درد یا توده در زبان همراه باشد، مراجعه به پزشک برای بررسی دقیق‌تر ضروری است.
سرطان زبان بدخیم
سرطان زبان بدخیم به معنای رشد غیرقابل کنترل و تهاجمی سلول‌های سرطانی در بافت زبان است. این نوع سرطان می‌تواند به بافت‌های اطراف نفوذ کرده و از طریق سیستم لنفاوی به سایر قسمت‌های بدن، به ویژه غدد لنفاوی گردن، گسترش یابد. تشخیص زودهنگام و درمان تهاجمی برای جلوگیری از متاستاز و افزایش شانس بهبودی کامل ضروری است. شایع‌ترین نوع آن کارسینوم سلول سنگفرشی است که از سلول‌های سطح زبان منشأ می‌گیرد.
سرطان زبان کوچک
سرطان زبان کوچک به تومورهای سرطانی در پایه زبان یا انتهای آن گفته می‌شود. از آنجایی که این بخش از زبان به سختی دیده می‌شود، سرطان در آن اغلب در مراحل اولیه بدون علامت است و ممکن است پس از گسترش به غدد لنفاوی گردن تشخیص داده شود. تشخیص زودهنگام با معاینات دوره‌ای برای این نوع سرطان اهمیت زیادی دارد.
سرطان زیر زبان
سرطان زیر زبان نوعی از سرطان دهان است که در کف دهان، زیر زبان، رشد می‌کند. این سرطان اغلب به صورت یک زخم، توده یا لکه قرمز و سفید ظاهر می‌شود که به مرور زمان بزرگ شده و بهبود نمی‌یابد. از آنجا که این ناحیه در معرض بزاق و غذا قرار دارد، این نوع سرطان می‌تواند به سرعت به بافت‌های اطراف نفوذ کند. تشخیص زودهنگام و درمان سریع برای جلوگیری از گسترش آن به غدد لنفاوی گردن بسیار مهم است.
آیا سرطان زبان کشنده است
سرطان زبان می‌تواند کشنده باشد، اما در صورت تشخیص زودهنگام و درمان به موقع، شانس بهبودی بسیار بالاست. میزان بقا به مرحله بیماری بستگی دارد؛ اگر سرطان فقط محدود به زبان باشد، نرخ بقای پنج‌ساله می‌تواند به بیش از ۸۰٪ برسد. با این حال، اگر سرطان به غدد لنفاوی یا سایر نقاط بدن گسترش یابد، این آمار به طور چشمگیری کاهش پیدا می‌کند. به همین دلیل، توجه به علائم اولیه و مراجعه سریع به پزشک برای درمان، حیاتی است.
طول عمر بیماران سرطان زبان
طول عمر بیماران مبتلا به سرطان زبان به مرحله تشخیص بیماری، سن، وضعیت سلامتی عمومی و نوع درمان بستگی دارد. در مراحل اولیه، اگر سرطان زود تشخیص داده و درمان شود، شانس بقا بسیار بالاتر است. در مراحل پیشرفته که سرطان به غدد لنفاوی یا سایر اندام‌ها گسترش یافته باشد، طول عمر کاهش پیدا می‌کند. پیگیری مداوم و درمان‌های ترکیبی مانند جراحی، پرتو درمانی و شیمی درمانی می‌توانند به بهبود کیفیت و افزایش طول عمر کمک کنند.
خلاصه
سوالات متداول
سرطان زبان نوعی سرطان دهان است که از سلول‌های پوشاننده سطح زبان شروع می‌شود و می‌تواند بر گفتار، بلع و طعم‌دهی تأثیر بگذارد.
شایع‌ترین علائم شامل زخم یا توده روی زبان که بهبود نمی‌یابد، درد زبان یا دهان، مشکل در بلع، خونریزی بدون دلیل و تغییر رنگ زبان است.
عوامل خطر شامل مصرف دخانیات، نوشیدنی‌های الکلی، عفونت HPV، بهداشت ضعیف دهان و سابقه خانوادگی سرطان است.
تشخیص معمولاً از طریق معاینه دهان، نمونه‌برداری (بیوپسی) و تصویربرداری مانند سی‌تی‌اسکن یا امآرآی انجام می‌شود.
بله، اگر زود تشخیص داده شود شانس درمان کامل بالاست. درمان ممکن است شامل جراحی، پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی باشد.
خیر، سرطان زبان مسری نیست، اما برخی عوامل خطر مانند عفونت HPV می‌توانند از فردی به فرد دیگر منتقل شوند.
بله، در مراحل پیشرفته می‌تواند به غدد لنفاوی گردن و حتی سایر اندام‌ها متاستاز دهد.
بسته به وسعت جراحی و درمان، ممکن است گفتار و بلع تحت تأثیر قرار بگیرد، اما گفتاردرمانی و توانبخشی می‌تواند کمک‌کننده باشد.
ترک سیگار و الکل، رعایت بهداشت دهان، واکسیناسیون HPV و معاینات منظم دهان می‌تواند خطر را کاهش دهد.
پیش‌آگهی به مرحله بیماری در زمان تشخیص بستگی دارد. در مراحل اولیه، احتمال درمان کامل بسیار بالاتر است.
